سرگیجه از جمله مشکلات رایجی است که در دوران سالمندی رخ می دهد. در این حالت، فرد احساس ناخوشی می‌کند و قادر نیست به درستی تعادل خود را حفظ کند و به امور خود بپردازد. این مسئله باعث شده بحث سرگیجه امری جدی در افراد به‌خصوص در سالمندان به شمار بیاید. در این مقاله می‌خواهیم به بحث سرگیجه در سالمندان بپردازیم و دلایل و راهکارهای مقابله با آن را مورد بررسی قرار دهیم. به طور کلی، سرگیجه به معنای عدم توانایی کافی فرد برای حفظ تعادل و هماهنگی مغزی می‌باشد. این موضوع در سالمندان به خاطر عوامل مختلفی از جمله ضعف سیستم دهلیزی موجود در گوش داخلی که با ارسال سیگنال‌هایی به مغز وظیفه هماهنگی دست و پا و حفظ تعادل را دارد، ایجاد می‌شود. گاهی اوقات سرگیجه به خاطر افت ناگهانی فشار خون رخ می‌دهد که در آن فرد به طور ناگهانی کنترل وضعیت جسمی خود را در اثر کاهش فشار خون از دست می‌دهد. دلایل دیگری مانند مصدومیت‌ها و بیماری‌های قلبی و همچنین مشکلاتی نظیر آلزایمر می‌توانند به این قضیه دامن بزنند. به طور کلی برای مقابله با سرگیجه در سالمندان می‌توان درمان‌هایی نظیر خوردن مایعات، تغییر آرام وضعیت بدنی و انجام ورزش‌های مناسب را در پیش گرفت. در ادامه بیشتر به این مسائل می‌پردازیم (اگر به این موضوعات علاقه دارید، می توانید مقاله خستگی مزمن در میانسالی را تجربه کنید).
فهرست مطالب
مشکلات گوش داخلی
سرگیجه در سالمندان اغلب به دلیل مشکلات گوش داخلی ایجاد می‌شود. یکی از شایع‌ترین این مشکلات، بیماری منیر است که سبب تجمع غیرطبیعی مایع در گوش داخلی می‌شود. این تجمع مایع می‌تواند منجر به احساس عدم تعادل گردد. افراد مبتلا به این بیماری ممکن است علاوه بر سرگیجه، وزوز گوش و کاهش شنوایی را نیز تجربه کنند. برای درمان، داروهای دیورتیک ممکن است تجویز شوند تا مایع اضافی را کاهش دهند. همچنین، فیزیوتراپی و تمرینات مخصوص برای تقویت تعادل نیز مفید هستند. در موارد شدید، ممکن است جراحی برای کنترل فشار مایع در گوش داخلی لازم باشد. مجله NIH در این باره می گوید:
Although the causes of dizziness in older people are multifactorial, peripheral vestibular dysfunction is one of the most frequent causes
اگرچه علل سرگیجه در افراد مسن به چند عامل مختلف وابسته است، اما اختلال عملکرد دهلیزی محیطی یکی از شایع ترین علل است.
| دلایل بروز سرگیجه در سالمندان | |
| فشار خون بالا | استفاده از داروها |
| سیستم عصبی ناهماهنگ | مشکلات گوش داخلی |
فشار خون
عامل سرگیجه فشار خون پایین نیز یکی دیگر از علل شایع سرگیجه در سالمندان به شمار می‌رود. این وضعیت معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که سالمندان به طور ناگهانی از حالت نشسته یا دراز کشیده به حالت ایستاده تغییر وضعیت می‌دهند. افت فشار خون می‌تواند باعث کاهش جریان خون به مغز شود و به این ترتیب، احساس سرگیجه و ناپایداری ایجاد کند. برای پیشگیری از این مشکل، سالمندان باید از تغییر وضعیت‌های ناگهانی خودداری کنند و مصرف مایعات روزانه خود را افزایش دهند. همچنین، پزشکان ممکن است توصیه کنند که بیماران با آرامی و به تدریج وضعیت خود را تغییر دهند.
دارو ها و عوارض جانبی شان
یکی دیگر از عوامل مهم سرگیجه در سالمندان، داروهایی است که آن‌ها مصرف می‌کنند. سالمندان معمولاً به دلیل وجود بیماری‌های مزمن، داروهای متعددی مصرف می‌کنند و برخی از این داروها می‌توانند باعث سرگیجه شوند، به‌خصوص داروهای ضد فشار خون، ضد افسردگی و داروهای اضطراب که ممکن است بر سیستم عصبی تأثیر منفی بگذارند. بررسی دقیق داروها و معاینه دوره‌ای توسط پزشک می‌تواند به تشخیص مشکلات ناشی از داروها و تنظیم مناسب آن‌ها کمک کند. در این موارد، پزشک ممکن است دوز دارو را تنظیم کرده یا داروی جدیدی تجویز کند که اثر کمتری بر سرگیجه داشته باشد.
مشکلات سیستم عصبی
بیماری‌های عصبی نیز می‌توانند تأثیر زیادی بر تعادل افراد داشته باشند. بیماری‌هایی مانند آلزایمر و پارکینسون می‌توانند سبب شوند که سیستم تعادل مغز مختل شود و در نتیجه، سرگیجه و احساس ناپایداری ایجاد گردد. این مشکلات حرکتی همچنین همراه با تزلزل و ضعف در حفظ تعادل بوده و ممکن است در بیماران به شکل نگرانی در مورد زمین خوردن بروز کند. برای مدیریت این مشکلات، افزایش هماهنگی اعصاب با روش‌هایی نظیر تمرینات تعادل و فیزیوتراپی می‌توانند مفید باشند. پزشکان نیز ممکن است داروهایی برای کنترل علائم تجویز کنند تا به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک نمایند.
درمان سرگیجه در سالمندان
به طور کلی، سرگیجه درمان قطعی و موثری ندارد، اما می‌توان علاوه بر مواردی که در بالا گفته شد، کارهای مختلفی انجام داد تا شدت و تعداد آن را کم کرد. اولاً، مصرف زیاد آب بسیار مهم است و با مصرف آب کافی، سیستم‌های بدن تنظیم می‌شوند. در ادامه، بهتر است به کارهای دیگری نظیر انجام تمرینات ورزشی مانند یوگا و مدیتیشن پرداخت تا عملکرد ذهن تقویت شود.
سخن پایانی
در این مقاله به موضوع سرگیجه در سالمندان پرداختیم، دلایل آن را بررسی کردیم و فهمیدیم مشکلاتی نظیر افت فشار خون، ضعف گوش داخلی و ناهماهنگی اعصاب می‌توانند به این قضیه دامن بزنند و آن را تشدید کنند. امید است با رعایت هر چه بیشتر این نکات، در سلامت کامل باشید.