سرطان دهانه رحم یکی از انواع شایع سرطان در زنان است که به تغییرات غیرطبیعی در سلولهای دهانه رحم منجر میشود. دهانه رحم بخش انتهایی رحم است که به واژن متصل میشود و نقش حیاتی در چرخه تولید مثل دارد. سرطان دهانه رحم در میانسالی یکی از نگرانیهای بهداشتی مهم است، زیرا زنان در این دوره از زندگی ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری باشند. این مقاله به بررسی سرطان دهانه رحم در میانسالی، عوامل خطر، علائم، روشهای تشخیص و درمانهای موجود خواهد پرداخت (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید مقاله چگونه سالمندی سالم را تجربه کنیم؟ را مطالعه کنید).
فهرست مطالب
سرطان دهانه رحم چیست؟
سرطان دهانه رحم به طور عمده ناشی از تغییرات غیرطبیعی در سلولهای دهانه رحم است. این تغییرات معمولا از یک عفونت ویروسی به نام ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ناشی میشود که از طریق تماس جنسی منتقل میشود. اگر این تغییرات در سلولهای دهانه رحم ادامه یابد و درمان نشود، میتواند منجر به سرطان شود. به طور کلی، سرطان دهانه رحم در میانسالی ممکن است نشانهای از سالها مواجهه با عفونتهای HPV یا تغییرات هورمونی در بدن باشد (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید مقاله آشنایی با مهمترین نیازها در 50 سالگی را مطالعه کنید).
علل و عوامل خطر سرطان دهانه رحم در میانسالی
در میانسالی، عوامل مختلفی میتوانند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش دهند. برخی از مهمترین این عوامل را در ادامه بررسی می کنیم. انجمن ملی سرطان در مورد سرطان دهانه رحم در میانسالی می گوید:
Cervical cancer is most frequently diagnosed in women between the ages of 35 and 44, with the average age being 50. It rarely develops in women younger than 20. Many older women don’t realize that they are still at risk of developing cervical cancer as they age
سرطان دهانه رحم اغلب در زنان بین 35 تا 44 سال تشخیص داده می شود و میانگین سنی آن 50 سال است. این سرطان به ندرت در زنان کمتر از 20 سال ایجاد می شود. بسیاری از زنان مسن نمی دانند که با افزایش سن هنوز در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند.
عفونتهای HPV
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) به عنوان اصلیترین عامل بروز سرطان دهانه رحم شناخته میشود. این ویروس از طریق روابط جنسی منتقل میشود و باعث تغییرات سلولی در دهانه رحم میشود. در بسیاری از زنان، سیستم ایمنی بدن میتواند عفونت HPV را کنترل کند، اما در برخی از موارد این ویروس به طور مزمن در بدن باقی میماند و میتواند به سرطان دهانه رحم منجر شود.
تغییرات هورمونی در میانسالی
در دوران میانسالی، بهویژه در دوران یائسگی، زنان با تغییرات هورمونی زیادی مواجه میشوند. کاهش سطح استروژن میتواند تأثیرات زیادی بر سلامت دهانه رحم داشته باشد و آن را بیشتر مستعد ابتلا به سرطان کند. کاهش این هورمونها ممکن است موجب تغییرات در سلولهای دهانه رحم شود که میتواند در نهایت به سرطان تبدیل شود.
سیستم ایمنی ضعیف
سیستم ایمنی ضعیف در دوران میانسالی میتواند موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم شود. برخی از بیماریها یا داروها میتوانند باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی شوند، مانند بیماریهای خودایمنی، درمانهای سرکوبکننده ایمنی و HIV.
مصرف سیگار
سیگار کشیدن از عوامل خطر مهم برای سرطان دهانه رحم در میانسالی است. مواد شیمیایی موجود در سیگار میتوانند سیستم ایمنی را ضعیف کرده و بدن را بیشتر در معرض عفونت HPV و سایر بیماریها قرار دهند. همچنین سیگار کشیدن میتواند به تغییرات سلولی در دهانه رحم منجر شود که ممکن است باعث سرطان شود.
تاریخچه خانوادگی و ژنتیک
سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان دهانه رحم میتواند خطر ابتلا به این بیماری را در میانسالی افزایش دهد. در برخی موارد، برخی جهشهای ژنتیکی ممکن است فرد را مستعد ابتلا به این سرطان کنند.
روابط جنسی متعدد
داشتن روابط جنسی متعدد و یا شروع روابط جنسی در سنین پایین نیز میتواند خطر ابتلا به عفونتهای HPV و در نتیجه سرطان دهانه رحم را افزایش دهد. هرچه تعداد شریک جنسی بیشتر باشد، خطر ابتلا به این ویروس نیز افزایش مییابد.
علائم سرطان دهانه رحم در میانسالی
سرطان دهانه رحم در بسیاری از موارد در مراحل اولیه هیچگونه علامتی ایجاد نمیکند، به همین دلیل غربالگری منظم و آزمایشهای پزشکی مانند پاپ اسمیر میتوانند به شناسایی این بیماری کمک کنند. با این حال، هنگامی که سرطان پیشرفت میکند، ممکن است علائم زیر ظاهر شوند.
| علائم سرطان رحم در میانسالی | |
| خونریزی غیرطبیعی | درد در ناحیه لگن |
| ترشحات غیرطبیعی واژن | درد در هنگام دفع مدفوع |
| کاهش وزن | خستگی غیرطبیعی |
خونریزی غیرطبیعی
یکی از شایعترین علائم سرطان دهانه رحم خونریزی غیرطبیعی است. این خونریزی میتواند به شکل خونریزی بین دورههای قاعدگی، خونریزی پس از رابطه جنسی یا خونریزی پس از یائسگی باشد. زنان در میانسالی که به یائسگی رسیدهاند، باید هرگونه خونریزی غیرطبیعی را جدی بگیرند.
درد در ناحیه لگن
درد یا فشار در ناحیه لگن یکی دیگر از علائم ممکن است که در نتیجه رشد تومور در دهانه رحم ایجاد میشود. این درد میتواند بهویژه در هنگام رابطه جنسی یا پس از آن احساس شود.
ترشحات غیرطبیعی واژن
ترشحات واژنی که بوی بد یا رنگ غیرطبیعی دارند، ممکن است نشانهای از سرطان دهانه رحم باشد. ترشحات واژنی ممکن است بیشتر از حد طبیعی شوند و گاهی اوقات با خون همراه باشند.
درد در هنگام ادرار یا دفع مدفوع
اگر سرطان به مراحل پیشرفتهتری برسد، ممکن است به مثانه یا رودهها فشار بیاورد، که میتواند باعث درد یا مشکل در ادرار یا دفع مدفوع شود.
کاهش وزن و خستگی
در مراحل پیشرفتهتر، سرطان دهانه رحم میتواند موجب کاهش وزن غیرمستقیم و احساس خستگی شدید شود. این علائم معمولا همراه با علائم دیگر سرطان مانند کاهش اشتها و بیحوصلگی نیز بروز میکنند.
تشخیص سرطان دهانه رحم در میانسالی
تشخیص سرطان دهانه رحم در میانسالی با انجام آزمایشهای غربالگری و معاینات دقیق امکانپذیر است. دو روش اصلی برای تشخیص این سرطان عبارتند از:
- تست پاپ اسمیر (Pap Smear) تست پاپ اسمیر یکی از مهمترین ابزارهای غربالگری سرطان دهانه رحم است. در این آزمایش، نمونهای از سلولهای دهانه رحم گرفته میشود و در آزمایشگاه بررسی میشود تا هرگونه تغییرات غیرطبیعی شناسایی شود. این آزمایش به طور منظم برای زنان در سنین مختلف توصیه میشود و بهویژه در میانسالی از اهمیت زیادی برخوردار است.
- آزمایش HPV اگر تست پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد، ممکن است پزشک آزمایش HPV را تجویز کند. این آزمایش به شناسایی عفونتهای ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) کمک میکند. اگر نتیجه آزمایش HPV مثبت باشد، احتمال بروز سرطان دهانه رحم در آینده افزایش مییابد.
- کولپوسکوپی اگر نتایج تست پاپ اسمیر یا آزمایش HPV مشکوک باشد، پزشک ممکن است برای بررسی دقیقتر، کولپوسکوپی انجام دهد. در این روش، با استفاده از یک میکروسکوپ مخصوص (کولپوسکوپ)، دهانه رحم بررسی شده و نمونهبرداری از نواحی مشکوک انجام میشود.
- بیوپسی دهانه رحم در صورتی که نتایج کولپوسکوپی مشکوک باشد، پزشک ممکن است برای تأیید تشخیص سرطان دهانه رحم، بیوپسی انجام دهد. در این فرآیند، قسمتی از بافت دهانه رحم به آزمایشگاه فرستاده میشود تا تحلیل شود.
درمان سرطان دهانه رحم در میانسالی
درمان سرطان دهانه رحم بستگی به مرحله بیماری، اندازه و محل تومور و وضعیت عمومی بیمار دارد. روشهای درمانی شامل جراحی، رادیوتراپی و شیمیدرمانی هستند.
جراحی
در مراحل اولیه سرطان دهانه رحم، جراحی میتواند برای برداشتن تومور و بافتهای اطراف آن انجام شود. در برخی از موارد پیشرفتهتر، ممکن است برای برداشتن رحم (هیسترکتومی) اقدام شود.
رادیوتراپی
رادیوتراپی یا تابش درمانی از تابش پرتوهای قوی برای نابودی سلولهای سرطانی استفاده میکند. این درمان در مراحل پیشرفتهتر یا در کنار جراحی برای جلوگیری از بازگشت سرطان استفاده میشود.
شیمیدرمانی
شیمیدرمانی از داروهای شیمیایی برای نابودی سلولهای سرطانی استفاده میکند. این روش معمولا در سرطانهای پیشرفته یا در مواردی که جراحی و رادیوتراپی کافی نباشد، استفاده میشود.
درمانهای هدفمند و ایمونوتراپی
در سالهای اخیر، درمانهای هدفمند و ایمونوتراپی به عنوان گزینههای درمانی جدید برای سرطان دهانه رحم معرفی شدهاند. این درمانها به طور خاص سلولهای سرطانی را هدف قرار میدهند و معمولا در سرطانهای پیشرفته و متاستاتیک استفاده میشوند.
پیشگیری از سرطان دهانه رحم در میانسالی
پیشگیری از سرطان دهانه رحم در میانسالی میتواند شامل اقداماتی برای کاهش خطر عفونتهای HPV و افزایش آگاهی در مورد سلامتی باشد. برخی از روشهای پیشگیری را در ادامه مطرح می کنیم.
واکسیناسیون HPV
واکسن HPV میتواند به پیشگیری از عفونتهای ویروسی که باعث سرطان دهانه رحم میشوند، کمک کند. این واکسن بهویژه در سنین جوانی توصیه میشود، اما در برخی موارد، زنان در میانسالی نیز میتوانند واکسن دریافت کنند.
غربالگری منظم
انجام منظم تست پاپ اسمیر و آزمایش HPV میتواند به شناسایی تغییرات سلولی پیش از آنکه به سرطان تبدیل شوند، کمک کند.
استفاده از کاندوم
استفاده از کاندوم در حین روابط جنسی میتواند خطر ابتلا به عفونتهای HPV و سایر بیماریهای مقاربتی را کاهش دهد.
اجتناب از سیگار کشیدن
سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش میدهد. ترک سیگار میتواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند.
سخن پایانی
سرطان دهانه رحم در میانسالی یک بیماری جدی است که با تشخیص زودهنگام و اقدامات پیشگیرانه میتوان از بروز آن جلوگیری یا آن را بهخوبی درمان کرد. زنان در این دوره از زندگی باید بهویژه نسبت به هرگونه تغییرات غیرطبیعی در بدن خود آگاه باشند و به طور منظم از روشهای غربالگری مانند تست پاپ اسمیر استفاده کنند تا این بیماری را در مراحل اولیه شناسایی کنند.